Wist jij al dat ons lichaam echt briljant in elkaar zit? Er zijn namelijk ongelooflijk veel mechanismen de hele dag werkzaam om te zorgen dat jij kunt overleven. Meestal ben je je helemaal niet bewust van deze mechanismen omdat ze op microniveau plaatsvinden ergens in je lichaam. Sommige mechanismen zijn echter wel degelijk voelbaar en/ of zichtbaar. Denk maar eens aan de adrenalinestoot die je heel goed voelt wanneer je je plots in een onveilige situatie begeeft. Adrenaline geeft je de mogelijkheid om jezelf in veiligheid te brengen, bijvoorbeeld door te vluchten. Maar denk ook eens aan het verschijnsel kippenvel of aan transpireren. Beide mechanismen zijn er op gericht om onze lichaamstemperatuur op peil te houden.
Een ander voorbeeld zijn de processen die voorkomen dat je omkomt van de honger. Zo is je lichaam in staat om een overschot aan energie op te slaan in de vorm van vet, wat dient als reservebrandstof in tijden van schaarste. Maar ook je honger- en verzadigingsgevoel maakt hier onderdeel van uit. Dreigt er een energietekort, dan krijg je een seintje vanuit je hersenen dat je moet eten. Dit seintje zorgt onder andere voor een activatie van je speekselklieren en voor een knorrende maag.
Hartstikke mooi toch!
In een ideale situatie werkt dit fantastisch! Wat het ingewikkeld maakt is dat de mens niet alleen kan worden gezien als een geautomatiseerd systeem. Wij beschikken namelijk hier bovenop ook over een eigen wil. “Er zit een kop op”, zeg maar.
Daar waar dieren en baby’s volledig afhankelijk zijn van hun overlevingsmechanisme, kunnen wij daarnaast gebruik maken van ons verstand en ons vermogen om situaties naar onze hand te zetten. Zo hebben we er in de afgelopen jaren bijvoorbeeld voor gezorgd dat schaarste nauwelijks nog aan de orde is. Inmiddels heeft dit geleid tot een samenleving waarin eten overal en altijd beschikbaar is. Heel fijn op zich, maar we hebben hierdoor wel een situatie gecreëerd waarin we ons overlevingsmechanismen gemakkelijk kunnen overrulen, met de nodige gevolgen van dien.
Waar ik het vandaag met je over wil hebben zijn de gevolgen die dit heeft voor de mate van betrouwbaarheid van “de knorrende maag”. Want het is allang niet meer zo dat je automatisch kunt vertrouwen op je knorrende maag en dit komt door ons eigen eetgedrag en keuzes die we hierin maken.
Doordat er eten in overvloed is, is de mogelijkheid tot het opslaan van vetreserves uitgegroeid tot een wereldwijd probleem. Doordat er geen sprake meer is van schaarste worden deze vetreserves onvoldoende aangesproken, wat leidt tot overgewicht. Om vervolgens af te vallen creëren we zelf kunstmatig een periode van schaarste d.m.v. een dieet. Op zich niks mis mee, mits je dit op de juiste manier aanpakt.
Helaas leidt een dieet echter vaak tot een eetpatroon dat wordt gekenmerkt door perioden van lijnen, afgewisseld met perioden van te veel eten (bv door snaaibuien). Omdat afvallen vaak niet zo’n probleem is maar het op gewicht blijven wel, kun je zo al snel in een neerwaartse spiraal belanden. In de praktijk betekent dit vaak dat je perioden hebt waarin je niet toegeeft aan een “echt gevoel van honger” en dat je deze afwisselt met momenten waarop je zoveel eet dat het eten je letterlijk tot aan je keel zit. Hierdoor is de kans groot dat je je honger- en verzadigingsgevoel zo vaak overruled, dat de betrouwbaarheid van een knorrende maag nog ver te zoeken is.
Ik noem hierboven bewust “echt gevoel van honger”, want dit betekent namelijk niet dat je geen last meer zult hebben van een knorrende maag. De vraag is alleen of dit een signaal is van “echte honger” of dat er misschien wat anders speelt.
Door jouw (di)eetpatroon kun je namelijk ook een hongergevoel ervaren doordat: - je te weinig drinkt;
- er sprake is van een snelle stijging en daarna een snelle daling van je bloedsuiker na een maaltijd/ tussendoortje met snelle koolhydraten;
- je extra gevoelig bent voor voedsel verleidingen en de situatie waarin je je begeeft je sterk aan eten doet denken;
- je jezelf (onbewust) hebt aangeleerd om bepaalde situaties of handelingen te koppelen aan eten;
- je jezelf (onbewust) hebt aangeleerd om bepaalde emoties te koppelen aan eten.
In al deze gevallen is er geen sprake van echte honger!
Dit is dan ook de reden dat, om een leefstijl van afvallen en aankomen te doorbreken, het noodzakelijk is om te gaan eten met je verstand in plaats van te eten op basis van hongergevoelens.
Dus heb jij honger, ga dan eerst eens na of het logisch is dat je lichaam vraagt om eten. Hierbij gaat het niet alleen over de hoeveelheid eten, maar zeker ook over de kwaliteit van het eten.
Kan er geen sprake zijn van echte honger, dan is eten dus ook NIET de oplossing om je hongergevoel te stillen!
|
